“Lifeboat” (Το φορτηγό «ΙΑ» βυθίζεται)

Ημερολόγιο Γέφυρας 03/07/2024

Ο παλαίμαχος ασυρματιστής Βαγγέλης Μακρόπουλος από την Σύρο μας έστειλε την ακόλουθη ιστορία από το βιβλίο του Χρήστου Ντούνη “Ναυτικά Χρονογραφήματα”.


Κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο τα αξονικά κράτη, στα πρώτα πολεμικά χρόνια, διακήρυτταν και προσπαθούσαν να πείσουν τους ουδέτερους πως ο αγώνας τους ήταν ηθικός και ο σεβασμός γι’ αυτούς ήταν ζήτημα τιμής. Παρ’ όλα αυτά χωρίς δισταγμό χτυπούσαν αλύπητα εχθρούς και φίλους. Το υποβρύχιο και το πειρατικό επιφάνειας δεν έκαναν διακρίσεις. 

Τον Ιούνιο του 1940 το Ελληνικό φορτηγό “ΙΑ” άφηνε το Rio de la Plata, έχοντας φορτώσει στο Ροζάριο σιτάρι με προορισμό το Cork στην Ιρλανδία. Ουδέτερο καράβι, ουδέτεροι οι φορτωτές, ουδέτεροι οι παραλήπτες και φορτίο το ειρηνικότερο απ’ όλα τα εμπορεύματα.
Ο φωτισμός του πλοίου τις νύχτες γινόταν με όλη τη δυνατή λαμπρότητα για να αποφευχθούν παρεξηγήσεις. 
Έφθασαν αισίως στα νησιά του Πράσινου Ακρωτηρίου, ανθράκευσαν, συμπλήρωσαν τρόφιμα και συνέχισαν τη πορεία τους προς την ουδέτερη Ιρλανδία.
Στις 12 Ιουλίου το ΙΑ είχε ήδη φθάσει κοντά στο προορισμό του. Έμεναν ακόμη διακόσια πενήντα μίλια για να μπει στο λιμάνι του Cοrk.

Μα τη μοιραία ημέρα εκείνη μέρα, στο σημείο αυτό παραμόνευε ο δολοφόνος…

Στις 11:20 το βράδυ οι προβολείς δεν εξυπηρετούσαν το φωτισμό της τεράστιας σημαίας που για αποφυγή παρεξήγησης είναι χρωματισμένη στις μπάντες . Εξυπηρετούσαν, όμως, τον δολοφόνο για να πετύχει καλύτερα το στόχο του. Και πράγματι, πέτυχε θαυμάσια. Η τορπίλη εξερράγη ακριβώς εκεί που χωρίζει το μηχανοστάσιο από το Νο3 αμπάρι.
Στη μηχανή σκοτώνεται ο αρχιθερμαστής. Μηχανοστάσιο και αμπάρι κατακλύζονται από νερά. Το πλήρωμα τρέχει στις βάρκες. Η αριστερή είναι κατεστραμμένη από την έκρηξη. 
Αναγκάζονται όλοι να μπούνε στη δεξιά. Το βαπόρι επιπλέει γερά. Ο Γ’ Μηχανικός θυμήθηκε πως ξέχασε να πάρει τα λεφτά του ενώ όλα του τα πράγματα είναι στη βάρκα. Δεν ξαναγύρισε. Γιατί;
Τρίτο θύμα ο μάγειρας. Αυτός δεν περίμενε τη βάρκα. Μετά τον τορπιλισμό πανικοβάλλεται και δίνει βουτιά στη θάλασσα για να μην ξαναφανεί πουθενά.
Μένουν μέσα στη βάρκα 29. Απομακρύνονται ξέροντας ότι ο δολοφόνος θα ολοκληρώσει το έργο του. Πράγματι το υποβρύχιο βλέποντας το βαπόρι να μη βουλιάζει, στέλνει και δεύτερη τορπίλη και το βαπόρι χτυπιέται στο Νο2 . Σε δύο λεπτά, βουλιάζει με την πλώρη.

Ο νυχτερινός δολοφόνος αναδύεται και πλησιάζει τη βάρκα. Ζητά τα “στοιχεία” ενώ υποκρίνεται τον έκπληκτο και ρίχνει στους ναυτικούς ευθύνες πως δεν είχαν, τάχα, τα σημεία εθνικότητας ευδιάκριτα και καλά φωτισμένα.
Τι να του απαντήσουν; Έκανε ημικατάδυση και χάθηκε στα νυχτερινά πέπλα.
Η βάρκα ήταν καινούρια με δύο πανιά. Όμως, τα τρόφιμα, το νερό και ο χώρος ήταν πράγματα δυσανάλογα για 29 ανθρώπους. Παράλληλα, η βάρκα ήταν τραυματισμένη και έμπαζε νερά που όλο και αυξάνονταν. Ο ύπνος μαρτυρικός ,το κρύο τη νύχτα τσουχτερό και η υγρασία να περονιάζει στα κόκαλα. Ώρες ώρες βρέχει. Είναι φρέσκοι στην περιπέτεια και αντέχουν. Τους τρομάζει η διαδρομή 250 μίλια για τις στεριές.
Η δεύτερη νύχτα είναι τραγικότερη, η τρίτη θα είναι αβάσταχτη. Εξαντλούνται τα εφόδια. Ούτε τρόφιμα ούτε νερό. Ο,τι κάνουν οι βροχές.

Δεν φάνηκε ούτε καπνός, ούτε κατάρτι. Mα φάνηκε κάτι άλλο.
Μια ολοκαίνουρια βάρκα εγκαταλελειμμένη, ένα λείψανο κάποιου άλλου αγνώστου ναυαγίου. Ήταν σουηδικού πλοίου εφοδιασμένη με όλα τα απαραίτητα ενός άρτιου “λάιφ μπόουτ”: Σωσίβια,ψωμί, γαλέτες, κονσέρβες, γάλα, πιοτό και φάρμακα. Ποιος καλός Θεός την έφερε στο δρόμο τους. Η χαρά τους δεν περιγράφεται, θαρρείς κέρδισαν ολόκληρο βασίλειο. Μοιράζονται τώρα σε δύο βάρκες, μοιράζουν τα τρόφιμα. Ξαλάφρωσε η δική τους βάρκα αφού έμειναν λιγότεροι, δεν κάνει πολλά νερά. 

Την τέταρτη μέρα το απόγευμα περνούν αεροπλάνα, ανάβουν φωτοβολίδες και ότι άλλο μπορούσαν έκαναν, αλλά μάταια. Χάθηκαν στον ορίζοντα χωρίς να τους προσέξουν.
Μόλις την έκτη μέρα φτάνουν στα βράχια. Είναι οι Σκύλες. Προχωρούν σε βολική ακτή όπου βρίσκεται ένα χωριό ονομαζόμενο και αυτό Σκυλόνια.
Έφθασαν όλοι ζωντανοί και οι 29. Αν δεν τύχαινε μπροστά τους η σουηδική βάρκα θα πήγαιναν όλοι χαμένοι γιατί ο καιρός τις τρεις τελευταίες μέρες ήταν κακός.
Βγήκαν πρωί πρωί. Μαθημένοι οι κάτοικοι του χωριού από τέτοια, έσπευσαν να τους περιποιηθούν πολύ. Το απόγευμα ένα βαποράκια τους πέρασε απέναντι στο Κάρντιφ. 

Το “ΙΑ” κατασκευής 1917 4860 Κόρων ανήκε στον Εμμ. Χατζηλία. Υποπλοίαρχος ήταν ο Γεώργιος Π Χατζηλίας, ο μετέπειτα γνωστός ναυτικός συγγραφέας και θεωρητικός της ναυτικής επιστήμης. Οι δικής του επινόησης “πίνακες παραμεσημβρινών” περιέχονται κάθε χρόνο στα Βrown Nautical Almanac.
Πλοίαρχος του “ΙΑ” ήταν ο Εμμανουήλ Φωτικας από τη Λίμνη Εύβοιας.
Στο πλοίο επέβαιναν 9 ναυτικοί από τη Σύρο, 5 από Τήνο.

Αυτή η ιστορία μεταφέρει περιληπτικά και πιστά τα γεγονότα.


 Καλά ταξίδια στους ναυτικούς μας, υγεία και αισιοδοξία σε όλους εμάς.