Την Παρασκευή 19 Απριλίου 2024, στις 13:00 ώρα Ελλάδας, συντονιστείτε στη Φωνή της Ελλάδας, για να ακούσετε το ενδέκατο επεισόδιο του Α΄ κύκλου της σειράς ραδιοφωνικών ντοκιμαντέρ ”Από Στάχτη και Σιωπή”, σε έρευνα και παρουσίαση του δημοσιογράφου της ΕΡΤ Θωμά Σίδερη. Το επεισόδιο αποτελεί παράλληλα και το τέταρτο επεισόδιο του αφιερώματος της σειράς στη Μάχη της Κρήτης, το οποίο θα ολοκληρωθεί σε οκτώ επεισόδια. Η ραδιοφωνική σειρά της Φωνής της Ελλάδας συνεχίζει το ταξίδι της στα μαρτυρικά χωριά της Κρήτης και παρουσιάζει ένα ραδιοφωνικό ντοκιμαντέρ για το Ολοκαύτωμα της Βιάννου, μία από τις μεγαλύτερες σφαγές άμαχου πληθυσμού επί ελληνικού εδάφους από τον τακτικό στρατό της ναζιστικής Γερμανίας.
Το ολοκαύτωμα των χωριών της επαρχίας Βιάννου τον Σεπτέμβριο του 1943 θεωρείται το δεύτερο μεγαλύτερο της Ελλάδας μετά αυτό των Καλαβρύτων και στοίχισε τη ζωή σε εκατοντάδες κατοίκους. Σε αυτό το συγκλονιστικό ραδιοφωνικό ντοκιμαντέρ μιλούν επιζώντες του Ολοκαυτώματος, ανάμεσά τους και ο ιερέας Μανόλης Στρατάκης που τότε ήταν ένα 11χρονο αγόρι.
Ακόμη, καταγράφονται οι μαρτυρίες του Αριστομένη Συγγελάκη του Αριστομένους, τον πατέρα του οποίου εκτέλεσαν οι ναζί στον Αμιρά, καθώς και του ανιψιού του Αριστομένη Συγγελάκη του Ιωάννη, μέλος του Εθνικού Συμβουλίου Διεκδίκησης των Οφειλών της Γερμανίας προς την Ελλάδα και της Ένωσης Θυμάτων Ολοκαυτώματος Δήμου Βιάννου. Για την καταγραφή της σφαγής στη συλλογική συνείδηση και μνήμη μιλά στην εκπομπή ο δήμαρχος Βιάννου Παύλος Μπαριτάκης.
Σημαντική, ωστόσο, είναι και η καταγραφή μαρτυριών από το Aρχείο της ΕΡΤ. Μεταξύ αυτών η μαρτυρία του Μανόλη Μπαντουβά, επικεφαλής της ανταρτικής ομάδας που δρούσε στην επαρχία Βιάννου, καθώς και του Γιώργη Παπαμαστοράκη (Γερουλάνος), στρατιωτικού γιατρού, υπεύθυνου ΕΛΑΣ στη Βιάννο.
Αφιέρωμα της ραδιοφωνικής σειράς στη Μάχη της Κρήτης
Το αφιέρωμα της ραδιοφωνικής σειράς “Από Στάχτη και Σιωπή” στη Μάχη της Κρήτης θα μεταδοθεί σε οκτώ επεισόδια.
Ο Θωμάς Σίδερης ταξιδεύει στην Κρήτη, στους νομούς Ηρακλείου, Ρεθύμνου και Χανίων, αναζητά αυτόπτες μάρτυρες και προσπαθεί να τεκμηριώσει το χρονικό της Μάχης της Κρήτης, τον Μάιο και τον Ιούνιο του 1941, αλλά και όλα τα γεγονότα που ακολούθησαν τα επόμενα χρόνια, κατά τη διάρκεια της ναζιστικής κατοχής.
Μέσα από τις αφηγήσεις και τις μαρτυρίες των πληροφορητών στο μικρόφωνο της ΕΡΤ, έρχονται στο φως άγνωστα γεγονότα από την απαράμιλλη αντίσταση του κρητικού λαού και το μεγαλείο της κρητικής ψυχής. Δεκάχρονα αγόρια και κορίτσια τότε, που δεν δίστασαν να μπουν στον αγώνα εναντίον των κατακτητών τους, που έγιναν οι σιωπηλοί μάρτυρες ανείπωτων σφαγών, που μεγάλωσαν με τα μοιρολόγια και τους θρήνους για τους αδικοχαμένους συγχωριανούς τους.
Η Ζαχαρένια και ο Γιώργης Σμπώκος από τα Ανώγεια, ο Κανάκης Γερωνυμάκης από το Καστέλι Κισάμου και όλοι οι υπόλοιποι αυτόπτες μάρτυρες από διάφορες γωνιές της κρητικής γης συνθέτουν έναν μοναδικό καμβά αφηγήσεων που έρχεται για πρώτη φορά στο φως.
”Από Στάχτη και Σιωπή: Οι μαρτυρικοί τόποι της Ελλάδας” (A Κύκλος: 20 επεισόδια)
Μικρά χωριά σκαρφαλωμένα στις ρίζες των βράχων αλλά και κεφαλοχώρια και κωμοπόλεις που έσφυζαν από ζωή και έγιναν τόποι μαρτυρίου και θανάτου κατά τη διάρκεια της φασιστικής και ναζιστικής εποχής.
Άνθρωποι που βρέθηκαν στη δίνη της ιστορίας, ανήμποροι να ορίσουν το παρόν και το μέλλον τους, έζησαν τη φρίκη και τον παραλογισμό του πολέμου. Όσοι κατάφεραν να επιβιώσουν, ορφανά και χαροκαμένοι γονείς, συγγενείς των χιλιάδων θυμάτων, έζησαν το υπόλοιπο της ζωής τους σε μιαν ατέλειωτη σιωπή.
Ο Θωμάς Σίδερης ανοίγει το πολύτιμο αρχείο της εκπομπής “Αφύλαχτη Διάβαση” και μέσα από τη πολύχρονη έρευνά του φέρνει στο φως παλαιότερες αλλά και νεότερες προφορικές μαρτυρίες και αφηγήσεις, που συνομιλούν μεταξύ τους, συνθέτοντας έναν πυκνό καμβά παράλληλων αφηγηματικών αξόνων για τις σφαγές και τα ολοκαυτώματα που έλαβαν χώρα σε όλη την Ελλάδα κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου.
Από το μαρτυρικό Δίστομο, τα Καλάβρυτα, τη Μουσιωτίτσα και το Κομμένο, μέχρι τη Βιάννο, τα Ανώγεια, το Μεσοβούνι και το Δομένικο, τα “έρμα χωριά” ζωντανεύουν ξανά μέσα από τη λήθη του χρόνου και μας μιλούν για όλα αυτά και για όλους εκείνους που δεν πρέπει ποτέ να ξεχάσουμε.
Η ραδιοφωνική σειρά “Από Στάχτη και Σιωπή” θα μεταδίδεται σε πρώτη μετάδοση από τη Φωνή της Ελλάδας κάθε Παρασκευή, 13:00-14:00. Σε επανάληψη θα μεταδίδεται από την ΕΡΑ ΣΠΟΡ, ενώ θα είναι διαθέσιμη από το ERTECHO και όλες τις ψηφιακές πλατφόρμες της Φωνής της Ελλάδας.
Δημοσιογραφική έρευνα – επιμέλεια- παρουσίαση: Θωμάς Σίδερης
