Ανάκτηση κωδικού

Γράψε το email σου και θα σου στείλουμε ένα link με οδηγίες για την ανάκτηση τού κωδικού σου.

Έλληνες στη Νότια Αφρική, μια συναρπαστική ιστορία

Η ελληνική παρουσία στη Νότια Αφρική δεν ήταν στρωμένη με ροδοπέταλα. Οι πρώτοι Έλληνες μετανάστες, στα τέλη του 19ου αιώνα, ήταν έμποροι και εργάτες στα ορυχεία, όπου πολλοί έχασαν τη ζωή τους από φυματίωση. Ήρθαν αντιμέτωποι με τον ρατσισμό και με οργανωμένες επιθέσεις, όμως δεν το έβαλαν κάτω, προσαρμόστηκαν, πάλεψαν και κατάφεραν να ανέλθουν οικονομικά και κοινωνικά και ασχολήθηκαν με μεγάλη επιτυχία με κάθε τομέα της οικονομικής δραστηριότητας.

Από νωρίς συμμετείχαν στα δρώμενα της χώρας. Ο Γιώργος Μπίζος, ο οποίος έφυγε από τη ζωή τον Σεπτέμβριο, ήταν δικηγόρος του Νοτιοαφρικανού ηγέτη Νέλσον Μαντέλα και αγωνίστηκε στο πλάι του για πάνω από 20 χρόνια. Λιγότερο γνωστή είναι η περίπτωση του Δημήτρη Τσαφέντα, γιου ενός Έλληνα και μιας Μοζαμβικανής, που κατάφερε θανατηφόρο χτύπημα στον πρωθυπουργό της Νότιας Αφρικής, αρχιτέκτονα του απαρτχάιντ (του καθεστώτος διαχωρισμού μεταξύ μαύρων και λευκών), Χέντρικ Φερβούρντ.

Την συναρπαστική ιστορία των Ελλήνων στη χώρα καταγράφει ο ιστορικός-ερευνητής Αντώνης Χαλδαίος στο βιβλίο του «Η Ελληνική Κοινότητα στη Νότια Αφρική» (The Greek Community in South Africa), προϊόν εκτεταμένης έρευνας σε ιδιωτικά και δημόσια αρχεία στη Νότια Αφρική, την Ελλάδα και τη Μεγάλη Βρετανία.

Αντώνης Χαλδαίος 

Όπως δήλωσε στο ΑΠΕ ο κ. Χαλδαίος, οι πρώτοι Έλληνες μετανάστες ήταν ναυτικοί που έφτασαν στο λιμάνι του Κέιπ Τάουν, γύρω στο 1860, ενώ 30 χρόνια αργότερα η μετανάστευση έγινε πιο μαζική, με τους περισσότερους να ξεκινούν από την Ιθάκη και την Κεφαλλονιά και σε μικρότερο βαθμό, από κάποια νησιά του Αιγαίου, όπως η Λήμνος, η Λέσβος, η Σάμος.

Στα τέλη του 19ου αιώνα, η ελληνική κοινότητα αριθμούσε 200 με 300 άτομα και όσοι ζούσαν στην περιοχή του Κέιπ Τάουν ήταν έμποροι και όσοι έμεναν στα βόρεια της σημερινής Νότιας Αφρικής, στην τότε ανεξάρτητη δημοκρατία του Τρανσβαάλ, μεταλλωρύχοι.

Ο αριθμός των Ελλήνων άρχισε να αυξάνεται σταδιακά μετά το 1920 και 1930. Παρόλο τον μικρό αριθμό των Ελλήνων, οι πρώτες ελληνικές κοινότητες είχαν δημιουργηθεί μέχρι το 1920. Η πρώτη οργανωμένη κοινότητα ήταν η Ελληνική Κοινότητα του Κέιπ Τάουν, η οποία προϋπήρχε ως Σύνδεσμος Αλληλοβοήθειας (1898) και ως κοινότητα δημιουργήθηκε το 1902. Ακολούθησαν οι κοινότητες στην Πρετόρια, το Γιοχάνεσμπουργκ (1908) και στο Ντέρμπαν (1918). Σταδιακά και μέχρι τη δεκαετία του ’50 και του ’60, δημιουργήθηκαν ελληνικές κοινότητες σε πάνω από 20 πόλεις, με αρκετά μεγάλη παρουσία Ελλήνων, η οποία όσο περνούσαν οι δεκαετίες αυξανόταν.

Η μεγάλη μεταναστευτική ροή συντελέστηκε μετά το 1950 και κυρίως μετά το 1960. Μετά το τέλος του δεύτερου παγκοσμίου πολέμου στην Ελλάδα, αρκετές χιλιάδες Έλληνες πήγαν προς τη Νότια Αφρική, που τότε ζητούσε Ευρωπαίους. Την εποχή εκείνη, Έλληνες από χώρες της Αφρικής που αποκτούσαν την ανεξαρτησία τους, όπως η Αίγυπτος, το Σουδάν και το Κογκό, μετανάστευσαν στη Νότια Αφρική. Γύρω στο 1970, η ελληνική κοινότητα αριθμούσε 120.000 άτομα. Η ελληνική κοινότητα άρχισε να φθίνει μετά το 1976, όταν ξεκίνησε η προσπάθεια των Αφρικανών να επανακτήσουν τη χώρα τους, η οποία ήταν στα χέρια των λευκών.

Οι ταραχές στο Σοβέτο το 1976 δημιούργησαν φοβία και ανησυχία και στους Έλληνες που ζούσαν στη χώρα, οι οποίοι άρχισαν σιγά σιγά να φεύγουν. Το μεγάλο κύμα φυγής ξεκίνησε το 1990, όταν η χώρα πέρασε από το καθεστώς του απαρτχάιντ και της κυριαρχίας των λευκών, στις πρώτες ελεύθερες, δημοκρατικές εκλογές με τη συμμετοχή όλων των ανθρώπων. Η έξαρση της εγκληματικότητας και η οικονομική δυσπραγία, οδήγησε πάρα πολλούς Έλληνες, σχεδόν το 50% του πληθυσμού, να αποχωρήσει από τη χώρα. Το 1990 οι Έλληνες ήταν 70.000 και σήμερα είναι γύρω στις 35.000.

Σημαντικό επίτευγμα των Ελλήνων, ήταν η ίδρυση του σχολείου ιδιωτικού σχολείου ΣΑΧΕΤΙ, το οποίο, σύμφωνα με τον κ. Χαλδαίο, είναι ουσιαστικά το μόνο στιβαρό δείγμα ελληνικής εκπαίδευσης στη Νότια Αφρική. Ιδρύθηκε το 1974, αρκετά χρόνια μετά την έλευση των μεταναστών, ύστερα από μεγάλη προσπάθεια και έγινε πραγματικότητα χάρη στις δωρεές των Ελλήνων από όλη τη Νότια Αφρική, μεταξύ των οποίων ο Παπαθανασόπουλος και ο Σταθούλης. «Γενικά οι Έλληνες είχαν δυσκολία στο να φτιάξουν ένα σταθερό σύστημα παροχής ελληνόγλωσσης εκπαίδευσης. Γι’ αυτό και σήμερα ένας μεγάλος αριθμός Ελλήνων τουλάχιστον τρίτης και τέταρτης γενιάς δυσκολεύεται με τα ελληνικά», υπογράμμισε ο κ. Χαλδαίος.

 

Επιμέλεια: Φούλη Ζαβιτσάνου

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Μόναχο: Στις γυναικείες μορφές είναι αφιερωμένη η 38η Εβδομάδα Ελληνικού Κινηματογράφου
Η 38η Εβδομάδα Ελληνικού Κινηματογράφου στο Μόναχο θα πραγματοποιηθεί από τις 14 έως τις 23 Νοεμβρίου 2024. Με ένα προσεκτικά επιλεγμένο πρόγραμμα, που περιλαμβάνει κλασικά αριστουργήματα και δημιουργίες ανερχόμενων ταλαντούχων σκηνοθετών, το φεστιβάλ αναδεικνύει τον πλούτο και την ποικιλία της σύγχρονης ελ...
“Η πολυσχιδής Πηνελόπη Δέλτα” – Διεθνές Συνέδριο στο Μουσείο Μπενάκη
Με αφορμή την επέτειο των 150 χρόνων από τη γέννηση της συγγραφέας Πηνελόπης Σ. Δέλτα, τo Ινστιτούτο Ιστορικών Ερευνών του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών και το Μουσείο Μπενάκη οργανώνουν Διεθνές Συνέδριο αφιερωμένο στη ζωή, το έργο και την εποχή της εξέχουσας αυτής προσωπικότητας που κυριάρχησε στην ελληνική πνευ...
13ο Διεθνές Συνέδριο της Ελληνικής Πολιτιστικής Οργάνωσης «Νόστος» στο Μπουένος Άιρες
Το XIII Διεθνές Συνέδριο «Νόστος», που θα πραγματοποιηθεί στις 19, 20, και 21 Νοεμβρίου 2024 στην αίθουσα εκδηλώσεων της Σχολής Οικονομικών Επιστημών του Πανεπιστημίου του Μπουένος Άιρες, διοργανώνει η Ελληνική Πολιτιστική Οργάνωση «Νόστος», υπό την αιγίδα της Ιεράς Αρχιεπισκοπής Μπουένος Άιρες και Ν...
Ο Εύξεινος Πόντος Στοκχόλμης γιόρτασε τα 40α του γενέθλια
Με μια λαμπρή εκδήλωση που έλαβε χώρα το περασμένο Σάββατο, 2 Νοεμβρίου, παρουσία του Μητροπολίτη Σουηδίας Κλεόπα, ο Εύξεινος Πόντος Στοκχόλμης γιόρτασε τα 40α του γενέθλια. Ο πρόεδρος του συλλόγου, Ηλίας Μανωηλίδης, καλωσόρισε τους εκατοντάδες παρευρισκομένους και κάλεσε τον μητροπολίτη να επιδώσει βραβείο, εκ μέρο...
11ο Διεθνές Θερινό Πανεπιστήμιο: «Ελληνική γλώσσα, πολιτισμός και ΜΜΕ»
Το Εργαστήριο Μελέτης Κοινωνικών Θεμάτων, Μέσων Ενημέρωσης και Εκπαίδευσης του Παιδαγωγικού Τμήματος Νηπιαγωγών της Σχολής Επιστημών Αγωγής του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων και το Maliotis Cultural Center at Hellenic College της Βοστώνης και με τη συμμετοχή των: -Οικουμενικό Πατριαρχείο, Τμήμα Eλληνικής Παιδείας (E...
Η Ελλάδα στην 43η Διεθνή Έκθεση Βιβλίου της Σάρτζα στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα
Το Υπουργείο Πολιτισμού, με πόρους από το Ταμείο Ανάκαμψης, συμμετέχει για δεύτερη φορά, με Εθνικό  Περίπτερο,  στην 43η Διεθνή Έκθεση Βιβλίου της Σάρτζα, στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, από τις 6 ως τις 17 Νοεμβρίου, 2024. Κατόπιν σχετικής πρόσκλησης των διοργανωτών θα συμμετάσχει  και στο τριήμερο 14ο...