Η ταινία «The One Note Man» του Γιώργου Σιούγα έχει διακριθεί με 24 βραβεία σε διάστημα πέντε μηνών, καιβρέθηκε υποψήφια σε κατηγορία shortlisted των βραβείων Όσκαρ για ταινίες μικρού μήκους και των βρετανικών βραβείων BAFTA.
“Για μένα το μεγαλύτερο και το καλύτερο βραβείο είναι το βραβείο κοινού. Όταν κάποιος θεατής έρχεται και μου λέει πως τον έχει συγκινήσει η ταινία, ότι έχει δει κάποια πράγματα που πατάνε πάνω στις δικές του εμπειρίες ζωής: για μένα αυτό είναι το νόημα. Με αυτή την ταινία είμαι πραγματικά ευγνώμων. Έχω εισπράξει τόση αγάπη από το κοινό στις τέσσερις γωνιές του κόσμου”, εξήγησε ο Γιώργος Σιούγας στη συνέντευξή του στη συνεργάτιδα της “Φωνής της Ελλάδας“, Eliana Nunes.
Η ταινία «The One Note Man» αφηγείται τη ζωή ενός μουσικού που παίζει μια νότα κάθε μέρα, μέχρι που κάποια στιγμή αποφασίζει να βαδίσει μεταφορικά και κυριολεκτικά με διαφορετικό ρυθμό…
Πρόκειται για μια ταινία δράσης, κωμωδίας κι έρωτα, της οποίας το σενάριο και την σκηνοθεσία υπογράφει ο Γιώργος Σιούγας. Ο σκηνοθέτης επέλεξε το είδος της βωβής ταινίας μικρού μήκους για το «The One Man Note» κάνοντας πράξη με αυτό τον τρόπο τον χρυσό κανόνα του κινηματογράφου, που αναφέρει κι ο ίδιος: “μην το πεις, αν μπορείς να το δείξεις.”
Η ταινία διαδραματίζεται τις μέρες πριν από τα Χριστούγεννα, εποχή του χρόνου γεμάτη συμβολισμό, σε μια επαρχιακή πόλη της Αγγλίας – άλλωστε ο σκηνοθέτης ζει και εργάζεται σε αγγλικές σειρές στο Μάντσεστερ από το 2015 – αν κι ο ίδιος επιμένει πως η γεωγραφία της ταινίας δεν είναι κομβική στα αρχετυπικά θέματα με τα οποία καταπιάνεται:
“Νομίζω ότι η ψυχή της ιστορίας δεν τοποθετείται γεωγραφικά και ειδικά αυτή η ιστορία, η οποία, όπως σας είπα, πραγματεύεται κάποια αρχέτυπα με τα οποία μπορεί να ταυτιστεί και ο Γιαπωνέζος αλλά και ο Ιταλός, ο Έλληνας και ο Αμερικάνος. Ειδικά με την έλλειψη του διαλόγου, αυτό γίνεται πιο universal” ανέφερε ο σκηνοθέτης.
Τι ήταν αυτό που σας ενέπνευσε να δημιουργήσετε αυτή την ιδιαίτερη ταινία;
Η ιδέα αυτή προέκυψε μια περίοδο στην οποία είδα ξανά πολλές ταινίες του Χίτσκοκ που είναι από τους αγαπημένους μου σκηνοθέτες. Ακούγοντας κάποιες συνεντεύξεις του, έπεσα πάνω σε κάτι που είπε, που αποκάλυψε ότι τον είχε εμπνεύσει ένα εύρημα που χρησιμοποίησε στην ταινία «The Man Who Knew Too Much» με την Ντόρις Ντέι και τον Τζέιμς Στιούαρτ. Αυτό το εύρημα το εμπνεύστηκε από μια αγγλική γελοιογραφία του H. M. Bateman με τίτλο «The One-Note Man» που δημοσιεύθηκε το 1921.
Έδειχνε σε μια σελίδα την καθημερινή ρουτίνα ενός μουσικού, ο οποίος παίζει μία και μόνο νότα σε μια ορχήστρα. Περιμένει τη σειρά του μέχρι να του δοθεί το OK κι αφού του δοθεί, παίζει τη μία νότα, μετά σηκώνεται, πάει σπίτι του, ξυπνάει το πρωί, τρώει το πρωινό του, ετοιμάζεται, πάει στη δουλειά και τα λοιπά μέχρι που κοιμάται – αυτή είναι η γελοιογραφία. Βρήκα την ιδέα πάρα πολύ καθαρή και με έκανε και γέλασα αμέσως. Σκέφτηκα με το που την είδα ότι αυτό θα έκανε μια καλή, μια καλή ταινία μικρού μήκους.
Γεννήθηκαν κάποια ερωτήματα για αυτόν τον ήρωα, δεν μπορούσα δηλαδή να τον ξεχάσω. Γιατί παίζει μία και μόνο νότα; Είναι βολεμένος; Είναι ευτυχής; Eίναι δυστυχής μέσα σε αυτή τη ρουτίνα του; Μήπως ξεπερνάει κάποια απώλεια; Είναι επιλογή του; Τι είναι όλο αυτό και πώς θα αντιδρούσε αν κάποιο κάλεσμα διέκοπτε αυτή τη ρουτίνα του; Θα την άλλαζε προχωρώντας στο άγνωστο παρά το φόβο που νιώθει ή θα συνέχιζε πάνω στον ασφαλή δρόμο της ρουτίνας όπως πριν;
Και εκεί μου ήρθε το εύρημα. Τι πιο δυνατό να μας ταρακουνήσει; Κάτι που μας χτυπάει κατακέφαλα και που κανείς μας δεν μπορούμε να αγνοήσουμε: ο έρωτας.”
Ποια θέματα διαπραγματεύεται η ταινία;
Mε αφορούν πολύ τα θέματα που περιστρέφονται γύρω από τις ανθρώπινες αδυναμίες και δυνάμεις. Με αφορούν τα αρχέτυπα, τα ελαττώματά μας και οι αρετές μας. Η ταινία επικεντρώνεται πολύ στην επιμονή και κάτι που έλεγαν και οι Αρχαίοι Έλληνες να μην εγκαταλείπεις ποτέ…
Αυτά τα ερωτηματικά που γεννήθηκαν, θεώρησα ότι θα αφορούν κι άλλους, διότι πιστεύω ότι όλοι μας τα έχουμε νιώσει κάποια στιγμή, όπως και τη μοναξιά. Νομίζω η δουλειά μας ως σκηνοθέτες είναι να ρωτάμε ενδιαφέρουσες ερωτήσεις, κι όχι να τις απαντάμε.
Πως εξελίχθηκε αυτή η ιδέα σε ένα τόσο λεπτομερές σενάριο, τόσο σχολαστικά σχεδιασμένο, με αποτέλεσμα να χρειαστούν μόνο πέντε μέρες γυρισμάτων;
Η ταινία γυρίστηκε σε πέντε μέρες, διότι μου αρέσει πολύ να προετοιμάζομαι πολύ πριν από το γύρισμα. Έκανα στόρι μπόρντ όλη την ταινία και ήταν σχεδόν έτοιμη, για να γυριστεί γρήγορα. Και βεβαίως η καθαρότητα, όπως είπατε και εσείς, του σεναρίου βοηθάει πολύ.
Ήθελα επίσης να γίνει με ελαφρότητα όλο αυτό. Ξέρετε, η γελοιογραφία είναι λίγο βαριά, κάτι το οποίο είναι λίγο πιο σκοτεινό από την ταινία. Όμως ήθελα αυτή η δραματική πλευρά της ιστορίας να δοθεί με ελαφρότητα γιατί και στη ζωή νομίζω οι άνθρωποι που αντιμετωπίζουν κάποιες βαριές καταστάσεις με ελαφρότητα είναι αυτοί που θες να περνάς χρόνο μαζί τους. Ήθελα το κουμπί της ταινίας να είναι περισσότερο κομεντί παρά δράμα. Είμαι και μεγάλος θαυμαστής των κομεντί και η ταινία «The Apartment» («H γκαρσονιέρα») με τον Τζακ Λέμον είναι από τις αγαπημένες μου, οπότε ίσως είναι κι ένας φόρος τιμής.
Ο Έλληνας σκηνοθέτης ένωσε τις δυνάμεις του με ένα εντυπωσιακό καστ. Τον βασικό ρόλο στην ταινία υποδύεται ο Τζέισον Γουάτκινς, επίσης πρωταγωνιστούν η Κρίσταλ Γού, η Λουίζα Κλάιν, κι ο Ίαν ΜακΚέλεν. Τη μουσική συνέθεσε ο Στίβεν Γουόρμπεκ.
Πώς προέκυψε η συνεργασία μαζί τους;
Τον Τζέισον Γουάτκινς τον είχα δει σε μια σειρά του ITV που λέγεται «The Lost Honour of Christopher Jefferies» («Η Χαμένη Τιμή του Χριστόφορου Τζέφριες») για την οποία κέρδισε και BAFTA. Κατόπιν τον είδα και στο Crown στην τρίτη σεζόν, όπου έπαιξε τον Άγγλο πρωθυπουργό. Αμέσως διαπίστωσα ότι πρόκειται για έναν ηθοποιό χαμαιλέοντα, ο οποίος χρησιμοποιεί όλο του το σώμα για να επικοινωνήσει το σενάριο. Και θυμάμαι, σκέφτηκα, ενώ έβλεπα τη δουλειά του, ότι με αυτόν τον ηθοποιό πρέπει να δουλέψω.
Η συνεργασία ήταν πραγματικά καταπληκτική. Είναι γλυκύτατος και γενναιόδωρος άνθρωπος και ηθοποιός. Είναι πραγματικά ένα θαύμα να τον βλέπεις να δουλεύει και πόσο προετοιμασμένος ήρθε – έμαθε να παίζει το φαγκότο, φυσικά τη νότα του, αλλά και το σόλο που παίζει μετά. Του άρεσε τόσο που το χριστουγεννιάτικο δώρο στον εαυτό του ήταν ένα φαγκότο.
Η Κρίσταλ Γού ήταν επίσης καταπληκτική. Παίζει τη μαέστρο, εμπνευσμένη από το Φαντασία της Ντίσνεϊ, αν θυμάστε το σκετσάκι με το Μίκυ Μάους και τα Σκουπόξυλα που ζωντανεύουν. Την Κρίσταλ την ήξερα από μια σειρά που σκηνοθετώ που λέγεται «Casualty» («Επείγοντα») στο ΒΒC.
Με την Λουίζα Κλάιν είχαμε δουλέψει μαζί σε μια άλλη σειρά. Θυμόμουν ότι μου είχε πει ότι παίζει βιολί και επειδή ήθελα αυτή την αυθεντικότητα, ήταν πολύ εύκολη επιλογή η Λουίζα και υπέροχη σε ό, τι έχει κάνει για την ταινία.
Και βέβαια ο γλυκύτατος και πολύ μεγάλος ηθοποιός Ίαν ΜακΚέλεν, ο οποίος είδε την ταινία αφού ολοκληρώθηκε. Του άρεσε πάρα πολύ και δέχτηκε να μας δανείσει τη φωνή του. Ήταν πραγματικά η χρυσόσκονη στη χριστουγεννιάτικη ιστορία μας.
Ο συμπρωταγωνιστής της ταινίας, ο Στίβεν Γουόρμπεκ, ο συνθέτης που κέρδισε Όσκαρ για την ταινία «Ερωτευμένος Σαίξπηρ», ήταν πολύ μεγάλος μου σύμμαχος και συνταξιδιώτης και ήρθε στην παρέα πρώτος, πολλούς μήνες πριν τα γυρίσματα. Συνειδητοποίησα τότε πόσο σημαντική ήταν η επιλογή του σωστού μουσικού για αυτή την ταινία. Ήταν τόσο σημαντική όσο η επιλογή του σωστού ηθοποιού. Γιατί πραγματικά η μουσική είναι τρίτος χαρακτήρας και στο τελευταίο κομμάτι της ταινίας αντικαθιστά τον διάλογο κυριολεκτικά, διότι βιολί και φαγκότο επικοινωνούν σε αυτή την τζαζ περιοχή της ταινίας. Και ήταν πραγματικά πάρα πολύ μεγάλη μου τιμή που δούλεψα μαζί του. Ήμουν μεγάλος θαυμαστής του. Κι είναι άλλος ένας πολύ ανοιχτός και γενναιόδωρος συνεργάτης.
Είναι πραγματικά σαν να ήταν η μουσική φτιαγμένη για την ταινία ώστε να είναι δύσκολο να φανταστεί κάποιος ότι το ένα υπήρχε χωρίς το άλλο. Γράφοντας το σενάριο, είχατε κάποια συγκεκριμένη ιδέα για το ποια θα ήταν η μουσική της ταινίας;
Δεν είχα καμία ιδέα τι θα ήταν μουσική, πώς θα έμοιαζε και πώς θα ήταν το άκουσμά της. Αυτό το έκανε ο Στίβεν και φυσικά το άφησα όλο στο Στίβεν. Ούτε ποια νότα θα διάλεγε ο Στίβεν δεν ήξερα. Ήταν πάρα πολύ ωραία έκπληξη. Μία από τις αγαπημένες μου στιγμές στην όλη διαδικασία ήταν όταν ο Στίβεν μου πρωτο-έπαιξε τη μουσική για την ταινία. Η μόνη μου μουσική συνεισφορά είναι στο τέλος ενώ κάνουμε iris fade-out στο βιολί και στο φαγκότο που ακουμπούν το ένα το άλλο δίπλα στο χριστουγεννιάτικο δέντρο: ΝΤΙΝΓΚ. Αυτό ήταν δικό μου. Αυτό το ΝΤΙΝΓΚ είναι δικό μου, σημειώνει ο Γιώργος Σιούγας γελώντας.
Τι σας ώθησε να ασχοληθείτε με τον κινηματογράφο και την τηλεόραση;
Θεωρώ ότι με επηρέασε ο πατριός μου, ο δεύτερος άντρας της μητέρας μου, ο Ανδρέας Θωμόπουλος, ο οποίος ήταν σκηνοθέτης και σεναριογράφος, θεατρικός σκηνοθέτης και κινηματογραφικός σκηνοθέτης. Και ως αποτέλεσμα μεγάλωσα σε ένα σπίτι με ηθοποιούς, συγγραφείς, τραγουδιστές, πολύ καλλιτεχνικό περιβάλλον μέσα στα πλατό. Ήταν δηλαδή δεύτερη φύση όλο αυτό για μένα όταν μεγάλωνα. Και ενώ τότε δεν μου άρεσε καθόλου, μεγαλώνοντας συνειδητοποιώ ότι σίγουρα είχε πολύ μεγάλη επιρροή πάνω μου. Aπό πάρα πολύ μικρός αγαπούσα και αγαπώ το σινεμά πάρα πολύ, τη σκοτεινή αίθουσα, το ταξίδι αυτό, όπου η αληθινή ζωή σταματάει, μπαίνεις μέσα σε έναν κόσμο φανταστικό.
Πολύ μεγάλη επιρροή πάνω μου – διότι μεγάλωσα στη δεκαετία του 80 – είχαν οι ταινίες του Στίβεν Σπίλμπεργκ, το «ET» και «Ιντιάνα Τζόουνς», οι ταινίες διαφυγής. Και θυμάμαι ότι σκέφτηκα από πολύ νωρίς, και βεβαίως και το «Star Wars» ήταν πάρα πολύ μεγάλη επιρροή, ότι θέλω κι εγώ να δωρίσω στο κοινό το ίδιο συναίσθημα που νιώθω εγώ αυτή τη στιγμή βλέποντας αυτή την ταινία.
Ποιους άλλους σκηνοθέτες θαυμάζετε;
Αγαπώ πολύ τις ταινίες του Χόλυγουντ, του παλιού Χόλυγουντ. Μου αρέσει να μελετώ τους παππούδες του σινεμά και του βωβού κινηματογράφου Τσάρλι Τσάπλιν και Μπάστερ Κίτον, αλλά επίσης και ενός Γερμανού σκηνοθέτη του Μουρνάου, ο οποίος έκανε το «Ανατολή: Ένα Τραγούδι Δύο Ανθρώπων» το 1927 και το «Τελευταίο Γέλιο» το 1924 – μια 100 χρόνων ταινία που είναι πραγματικά θαυματουργή η σκηνοθεσία της με τόσο λίγα μέσα και τεχνολογία που διέθετε τότε. Αλλά βεβαίως και αργότερα μου αρέσουν ο Ουίλιαμ Ουάιλερ, Τζον Φορντ, Φρανκ Κάπρα, Ντέιβιντ Λιντς και βέβαια ο Άλφρεντ Χίτσκοκ, αργότερα ο Φράνσις Φορντ Κόπολα, Μάρτιν Σκορσέζε, Μπράιαν Ντε Πάλμα, Τζορτζ Λούκας, αλλά αν είχα να διαλέξω ένα σκηνοθέτη που έχει τη μεγαλύτερη επιρροή πάνω μου είναι ο Στίβεν Σπίλμπεργκ.
Ξέρετε, όλες οι αγαπημένες μου κινηματογραφικές σκηνές είναι σκηνές που είχαν συναισθηματικό αντίκτυπο πάνω μου, χωρίς διάλογο. Για παράδειγμα, η έναρξη του «Σιωπηλός Μάρτυρας» του Χίτσκοκ στην οποία ο Χίτσκοκ μας λέει ό, τι χρειαζόμαστε να ξέρουμε για τον ήρωα και τους γειτόνους του, χωρίς καμία φράση, μόνο οπτικά, και το φινάλε του «Cinema Paradiso» και μεγάλα κομμάτια της «Οδύσσειας του Διαστήματος» μιας ταινίας που έχει σύνολο 88 λεπτά χωρίς διάλογο…
Η έμπνευση για σας είναι κάτι που συχνά συνοδεύεται από ένα συναίσθημα;
Το συναίσθημα είναι αφετηρία για οποιαδήποτε ταινία κάνω. Σαφέστατα, από εκεί ξεκινάει όλο. Είτε διαβάζεις ένα σενάριο που κάτι νιώθεις στο στομάχι σου όταν το διαβάζεις, είναι πραγματικά οργανική αντίδραση η πρώτη αντίδραση όταν μου αρέσει μια ιστορία. Όταν μου μιλάει, το νιώθω στο σώμα μου πρώτα στην κοιλιά μου και μετά είναι εγκεφαλικό ενδιαφέρον.
Τα επόμενά σας σχέδια ποια είναι; Θα γίνει feature ταινία η «The One Note Man»;
Το γράφω αυτή τη στιγμή και ελπίζω να έχω τελειώσει το σενάριο γύρω στον Απρίλιο και κατόπιν θα προχωρήσουμε στη χρηματοδότηση. Υπάρχουν άλλες δύο ταινίες στα σκαριά, μια ελληνική στην Ελλάδα και άλλη μια εδώ στην Αγγλία και βεβαίως διάφορα τηλεοπτικά πρότζεκτ.
Πως μπορεί ο κόσμος στην Ελλάδα να παρακολουθήσει την ταινία;
Προς το παρόν η ταινία ολοκληρώνει τη φεστιβαλική της καριέρα. Συνεργαζόμαστε με έναν διανομέα, όπου αφού τελειώσει αυτή η πορεία τώρα, δηλαδή σε ένα με δύο μήνες, θα αρχίσει η ταινία να διανέμεται με διάφορους τρόπους σε διάφορες πλατφόρμες. Πολύ σύντομα θα ανακοινωθεί…
Ακούστε όλη τη συνέντευξη εδώ
Επιμέλεια: Εliana Nunes
