Επιμέλεια: Χρυσάνθη Φραντζεσκάκη
Έβγαλε την Ελληνική Επανάσταση του 1821 στο… Instagram κερδίζοντας με το σπαθί της το φετινό βραβείο καινοτομίας “Lehrinnovationspreises”: ο λόγος, για την Λίλια Διαμαντοπούλου, καθηγήτρια Νεοελληνικών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο του Μονάχου και κινητήριο δύναμη πίσω από τη ψηφιακή έκθεση “Αντικείμενα της Επανάστασης”, η οποία μίλησε στη Φωνή της Ελλάδας και στην εκπομπή «Κουβέντες Μακρινές» και την Νατάσα Βησσαρίωνος.
“Η ψηφιακή έκθεση «Αντικείμενα της Επανάστασης» ξεκίνησε ως δράση για την επέτειο του 1821, στο πλαίσιο ενός μαθήματος στο προηγούμενο χειμερινό εξάμηνο στο Τμήμα Νεοελληνικών Σπουδών του Πανεπιστημίου του Μονάχου“, εξηγεί η Λίλιαν Διαμαντοπούλου, η οποία ανέλαβε την έδρα των Νεοελληνικών Σπουδών το χειμερινό εξάμηνο του 2019.
«Όλοι βλέπαμε με μεγάλη ανυπομονησία την επέτειο και ξέραμε ότι κάτι θα γίνει για τα 200 χρόνια» λέει η ίδια. «Βέβαια, όλους κάπως αυτές οι πρωτόγνωρες συνθήκες που ζήσαμε με την πανδημία άλλαξαν λίγο τα σχέδια, ωστόσο στη δική μας περίπτωση το σχέδιο ήταν εξ αρχής ψηφιακής μορφής».
Η κ. Διαμαντοπούλου, μαζί με την ομάδα των φοιτητριών που συμμετείχαν στο πρότζεκτ, συνολικά δέκα φοιτητές, όλα κορίτσια, προετοίμασαν μια σειρά από συνολικά 52 αναρτήσεις, από μια για κάθε βδομάδα του 2021, με κάθε ανάρτηση να αποτελείται από μια ή περισσότερες εικόνες και ένα μικρό ή μεγαλύτερο κείμενο. Όλο το υλικό, όπως αναφέρει, προέκυψε μέσα από το μάθημα, με την έρευνα σε αρχεία και σε βιβλιοθήκες, επικοινωνία με βιβλιοθήκες, συλλογές. Μεγάλη ήταν και η συμβολή του υλικού από το μουσείο του Όθωνα, ένα μικρό μουσείο που λειτουργεί στο Μόναχο και φιλοξενεί μια πολύ πλούσια συλλογή από αντικείμενα σχετικά με την Ελλάδα, τα οποία όμως συνδέονται κυρίως με τη βασιλεία του Όθωνα. Η ψηφιακή έκθεση «Αντικείμενα της Επανάστασης» μπορεί να αναζητηθεί εδώ
https://www.instagram.com/objekte_der_revolution/
Τα εκθέματα της έκθεσης περιλαμβάνουν διάφορα αντικείμενα, κείμενα και πορτραίτα, με χαρακτηριστική περίπτωση ανάμεσα τους την Τράπουλα για Φιλέλληνες , η οποία ενθουσίασε την ομάδα τόσο πολύ ώστε αποφάσισαν να την ξανατυπώσουν και μπορεί κάποιος να προμηθευτεί ένα αντίτυπο. Είχε δημιουργηθεί στο Μόναχο από Βαυαρούς το 1834 και σε αυτήν απεικονίζονται εικόνες από το ταξίδι των εθελοντών στρατιωτών που ξεκίνησαν από το Μόναχο για να πολεμήσουν και να βοηθήσουν στην ανεξαρτησία της Ελλάδας. Ακόμα, έχει εικόνες από τους ήρωες αλλά και αξιοθέατα, όπως τον πύργο όπου είχαν φυλακίσει τα 40 παλληκάρια από τη Λιβαδιά από το τραγούδι.
Ωστόσο, το πλέον εμβληματικό έκθεμα ίσως της συλλογής, τουλάχιστον για τη Βαυαρία όπου υπάρχει ακόμη έντονο το στίγμα του φιλελληνισμού, είναι τα Προπύλαια του Μονάχου. Όπως αναφέρει η κ. Διαμαντοπούλου, το σημαντικό στοιχείο εδώ είναι ότι το συγκεκριμένο μνημείο δεν είναι αντιγραφή των Προπυλαίων του Παρθενώνα, αλλά απλώς το αρχικό μνημείο λειτούργησε ως έμπνευση για την κατασκευή του. Έτσι, τα γλυπτά στα αετώματα και στις τέσσερις ζωοφόρους αναπαριστούν την ιστορία της εξέγερσης των Ελλήνων και την οικοδόμηση της σύγχρονης Ελλάδας, αλλά με αρχαιοπρεπές ύφος. Αξιοσημείωτο, σύμφωνα με την ίδια, είναι ότι και η ζωοφόρος στη σημερινή Ελληνική Βουλή, αρχικά ανάκτορο του Όθωνα, βασίστηκε στα ίδια προσχέδια με τα Προπύλαια του Μονάχου, με αποτέλεσμα να βλέπουμε παρόμοιες παραστάσεις και στα δύο κτίρια. «Η ιδέα και η κινητήριος δύναμη ήταν ο Λουδοβίκος ο Α’» λέει η Λίλιαν Διαμαντοπούλου. «Επειδή ακριβώς τα Προπύλαια του Μονάχου είναι χτισμένα για να τιμήσουν την Ελληνική Επανάσταση, έχουν ιδιαίτερη σημασία για τις ελληνογερμανικές σχέσεις αλλά και υψηλή συμβολική αξία για την ελληνική ιστορία. Είναι το μοναδικό μνημείο αυτού του μεγέθους που έχει κατασκευαστεί για να τιμήσει την ανεξαρτησία των Ελλήνων και τα πρώτα βήματα του ελληνικού κράτους».
Στην περίπτωση των Προπυλαίων του Μονάχου, μέσα από την εφαρμογή του δημιουργήθηκε, μπορεί κανείς να περιηγηθεί ψηφιακά το μνημείο και να προσπελάσει ακόμη και σημεία όπου δεν είναι δυνατόν να εισχωρήσει ο επισκέπτης με φυσική μορφή. «Προς το παρόν, οι εξηγήσεις είναι μόνο στα Γερμανικά, αλλά θα ακολουθήσει και αγγλική εκδοχή, ενώ στους δύο πύργους θα υπάρχει και μια εικονική έκθεση για τα 100+100 χρόνια – για την ιστορία των ελληνογερμανικών σχέσεων, αλλά και των επαναστάσεων τόσο στο Μόναχο όσο και στην επαναστατημένη Ελλάδα».
Στην περιήγηση των Προπυλαίων, υπάρχει και μουσική επένδυση που στηρίζεται σε δύο τραγούδια. Το ένα κομμάτι, με τίτλο «Νέοι ήρωες, καινούριοι θεοί», συμπληρώνει με επαναστατικές προσωπικότητες της πρόσφατης ιστορίας τη λίστα των ηρώων της Επανάστασης που περιλαμβάνει το μνημείο. Το τραγούδι δημιουργήθηκε ειδικά για το πρότζεκτ, σε μουσική και στίχους του Κώστα Μακρυγιαννάκη, και παίζει με το πάτημα ενός κουμπιού μόλις μπει κανείς στο μνημείο. Το δεύτερο τραγούδι λέγεται «More than one Revolution», δηλαδή «Παραπάνω από μια Επανάσταση» και συμμετέχουν ο Ofili, ο Φράνσις Αντετοκούνμπο, ο μεγάλος αδελφός των γνωστών Αντετοκούνμπο, ως ο νέγρος του Μωριά και η Μαργκό Ενεπεκίδη ως γυναικεία φωνή. Σύμφωνα με την Ελληνίδα καθηγήτρια, το κομμάτι έρχεται να μας θυμίσει ότι δεν πρέπει να επαναπαυόμαστε σε μια επανάσταση που έγινε 200 χρόνια πριν, αλλά πως είναι αναγκαίο να διεκδικούμε συνεχώς τα δικαιώματά μας και την ελευθερία μας
Το ψηφιακό πρότζεκτ μπορεί να βρει κανείς στο link που ακολουθεί www.lmu.de/propylaea360/
Η Λίλια Διαμαντοπούλου γεννήθηκε στο Μόναχο, αλλά έζησε μεγάλο μέρος από τα παιδικά χρόνια της στην Ελλάδα, όπου και πήγε σχολείο. Πραγματοποίησε προπτυχιακές, μεταπτυχιακές και διδακτορικές σπουδές στο Πανεπιστήμιο του Μονάχου, με ένα διάλειμμα 6 ετών στη Βιέννη, μετά το οποίο επέστρεψε για να αναλάβει την έδρα. Το Τμήμα Νεοελληνικών Σπουδών του Πανεπιστημίου του Μονάχου έχει στενή συνεργασία με ελληνικά πανεπιστήμια, όπως με το Πανεπιστήμιο Κρήτης για ένα τουριστικό application με διαδρομές, ενώ παράλληλα προετοιμάζει μέχρι το τέλος του χρόνου να κάνει και μια ψηφιακή έκθεση για τις πλαστογραφίες, σε συνεργασία με το Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης της Αθήνας.