Μία πολύ σημαντική προφορική μαρτυρία φέρνει στο φως η ραδιοφωνική σειρά “Αφύλαχτη Διάβαση”, μία μαρτυρία που μεταδόθηκε δημόσια για πρώτη φορά από τη Φωνή της Ελλάδας. Το ραδιοφωνικό ντοκιμαντέρ μεταδόθηκε την Παρασκευή 6 Δεκεμβρίου 2024.
Ο Χρήστος Κοσμίδης, που γεννήθηκε το 1912, δηλαδή πριν από 102 χρόνια στον Πόντο, πέρασε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του ως πρόσφυγας. Αρχικά, ως Πόντιος πρόσφυγας και αργότερα ως πολιτικός πρόσφυγας στη Ρουμανία.
Μέσα από το τεκμήριο με τη μαρτυρία του, ο Κοσμίδης περιέγραψε στην ΕΡΤ την εγκατάσταση της οικογένειάς του στο χωριό Κάτω Αμπέλια Σερρών μετά την Ανταλλαγή των πληθυσμών, μία εγκατάσταση που συνοδεύτηκε από φτώχεια και πολύ μεγάλες δυσκολίες. Στον πόλεμο υπηρέτησε ως έφεδρος αξιωματικός και από το 1943 οργανώθηκε στην Εθνική Αντίσταση και εντάχθηκε στον ΕΛΑΣ. Στα πέτρινα χρόνια του εμφυλίου, έλαβε μέρος σε διάφορες μάχες μέσα από τις τάξεις του λεγόμενου “δημοκρατικού στρατού Ελλάδας” και το 1949 βρέθηκε στον περιβόητο θύλακα του Μπούλκες και αργότερα ως πολιτικός πρόσφυγας στη Ρουμανία όπου έζησε εκεί για σχεδόν σαράντα χρόνια.
Στο ραδιοφωνικό ντοκιμαντέρ της εκπομπής μίλησε για τον πατέρα της, η κόρη του, Δέσποινα Κοσμίδου.
Έρευνα: Λεωνίδας Κασάπης – Θωμάς Σίδερης
Έρευνα, τεκμηρίωση υλικού και παρουσίαση: Θωμάς Σίδερης