Ανάκτηση κωδικού

Γράψε το email σου και θα σου στείλουμε ένα link με οδηγίες για την ανάκτηση τού κωδικού σου.

ΤΩΡΑ ΠΑΙΖΕΙ 20:00 - 22:00
Ασύμμετρος Χρόνος
ΕΠΟΜΕΝΟ 22:00 - 23:00
Ροκ Συναναστροφές
Πάνος Χρυσοστόμου
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ Η ΦΩΝΗ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ

Η αναγέννηση των Ελλήνων της Ουκρανίας μετά την Οκτωβριανή Επανάσταση μέχρι τις σταλινικές διώξεις

Πρόσφατα, εκδόθηκε στην Ουκρανία μια δίτομη έκδοση βασιζόμενη σε ντοκουμέντα με τίτλο «Ανάμεσα σε παρεξηγημένες φιλοδοξίες και ανυπολόγιστες απώλειες…» Ήταν το αποτέλεσμα ενός μεγάλου ερευνητικού έργου από τη Μαρία Πύργο (Ντoνέτσκ) και την ‘Ελενα Ουζμπέκ (Χάρκοβο). Το κύριο αντικείμενο του έργου ήταν η μελέτη μιας ευρείας κλίμακας εθνικού κοινωνικού και πολιτιστικού μετασχηματισμού της κοινότητας των Ελλήνων της Μαριούπολης τις δεκαετίες 1920-1930, τα αποτελέσματα και οι συνέπειές του.

Το δικαίωμα στην ελληνική ταυτότητα κατοχυρώθηκε λόγο των πολιτικών επιλογών στην ΕΣΣΔ, ως μια προσωρινή πολιτική παραχώρηση στις εθνικές κοινότητες της χώρας κατά τη διάρκεια του σχηματισμού του σοβιετικού κράτους.

Το δικαίωμα στην ανάπτυξη του ελληνικού πολιτισμού στις ελληνικές περιοχές στις αρχές της δεκαετίας του 1930 υλοποιήθηκε υπό άγρυπνο κομματικό έλεγχο. Και διεκόπη πάλι από το ίδιο Κομμουνιστικό Κόμμα.

Η καταστροφή την περίοδο του σταλινισμού

Είναι γνωστό το γεγονός των τεράστιων ανθρώπινων απωλειών μεταξύ των εθνικών μειονοτήτων της ΕΣΣΔ στο πρώτο μισό του 20ού αιώνα, που οδήγησαν σε δημογραφικά προβλήματα.

Είναι επίσης γνωστό ότι, μαζί με τις ποσοτικές απώλειες, πολλοί λαοί γνώρισαν την καταστροφή -σωματική ή ηθική και ψυχολογική- των εθνικών ελίτ (εθνική διανόηση και ακτιβιστές) και φορείς της εθνικής ταυτότητας (κυρίως των χωρικών, αγροτικού πληθυσμού).

Καταστρέφοντας, αυτά τα επιτεύγματα έθαψαν κάτω από τα ερείπιά τους την ίδια την ιδέα της ανάπτυξης των εθνικοτήτων της ΕΣΣΔ. Ακολούθησαν δεκαετίες συκοφαντίας και εκφοβισμού, οι οποίες οδήγησαν σε μια εθνική ύφεση. Ωστόσο, οι εθνικο-πολιτιστικές αναβιώσεις, που δρομολόγησαν τους μηχανισμούς της εθνικής αυτοσυνείδησης, συνέχισαν να συγκινούν τους λίγους εκπροσώπους των κοινοτήτων που διατήρησαν τη μητρική τους γλώσσα, τις παραδόσεις και τη μνήμη της μεγαλειώδους ανάπτυξης της δεκαετίας του 1930.

Μελετώντας το Μεσοπόλεμο

Αποτίοντας φόρο τιμής στους ερευνητές της ιστορίας των Ελλήνων της Ουκρανίας, οι συγγραφείς έθεσαν ως καθήκον να αναδημιουργήσουν την ιστορία των μεγαλύτερων επιτευγμάτων της ουκρανικής ελληνικής αναγέννησης στις περιοχές της Μαριούπολης και του Ντονέτσκ, καθώς και να αναδείξουν τα πρόσωπα που συμμετείχαν ενεργά σε εκείνη την ανάπτυξη του ελληνικού πολιτισμού, της εκπαίδευση και της εμπέδωσης της αυτοσυνείδησης ​​των ομογενών. Για αυτό μελετήθηκαν οι μοναδικές συλλογές αρχείων, μουσείων και βιβλιοθηκών της Ουκρανίας, της Ρωσίας, της Ελλάδας, καθώς και ο ελληνικός περιοδικός τύπος της ΕΣΣΔ.

Το βιβλίο «Ανάμεσα σε παρεξηγημένες φιλοδοξίες και ανεκτίμητες απώλειες…» αποτελείται από δύο μέρη. Το πρώτο μέρος είναι μια βιογραφία δύο μοναδικών ανθρώπων, των αδελφών Σάββα Γιαλή του Γεωργίου και Θεόδωρου Γιαλή, που έτυχε να γίνουν οι παθιασμένοι εκφραστές της ιδέας του ελληνισμού στην Ουκρανία. Στα πεπρωμένα τους, σαν σε καθρέφτη, καθρεφτιζόταν ο χρόνος, οι προκλήσεις, οι προσδοκίες, οι ελπίδες τους. Και η τραγωδία είναι μία για όλους, για όλους τους ανθρώπους. Ο Σάββας και ο Θεόδωρος Γιαλή είναι οι Έλληνες εθνικοί ηγέτες της εποχής του ελληνισμού στον 20ο αιώνα, ξεχασμένοι, δυστυχώς, από τους συντοπίτες τους.

275230615_491237442713440_7449651683413358029_n.jpg

Θόδωρος Γιαλή

Το δεύτερο μέρος του βιβλίου παρουσιάζει την ιστορία των μοναδικών θεσμών του  ελληνισμού στην Ουκρανία:

  • του Ελληνικού Παιδαγωγικού Κολλεγίου (Τεχνικουμ) της Μαριούπολης,
  • της εφημερίδας «Κολεχτιβιςτίς» («Κολεχτιβιστής», όργανο Τύπου της Επιτροπής της Περιφέρειας του Ντόνετσκ και της επιτροπής της Πόλης της Μαριούπολης του ΚΚ (μπολσεβικων) της Ουκρανίας),
  • το περιοδικό «Νέος μαχιτίς» («Πιονέρος»), όργανο Τύπου Κεντρικής Επιτροπής της Πανενωσιακής Λενινιστικής Κομμουνιστικής Ένωσης της νεολαίας, το μοναδικό ελληνικό παιδικό περιοδικό στην ΕΣΣΔ),
  • τον Περιφερειακό Ελληνικό Εκδοτικό Οίκο του Ντόνετσκ,
  • το Ελληνικό Τυπογραφείο της Μαριούπολης,
  • το Κρατικό Θέατρο Ελλήνων Εργατών και Αγροτών Μαριούπολης και
  • την Ελληνική Λογοτεχνική Ομάδα Μαριούπολης.
275279163_285313750356386_1318492947720912315_n.jpg

Μέσα από τη μελέτη των ντοκουμέντων αναδεικνύεται η στενή δημιουργική αλληλεπίδραση και αλληλεγγύη των διαφόρων περιοχών του ελληνισμού στην ΕΣΣΔ (Ουκρανία, Βόρειος Καύκασος, Υπερκαυκασία, Κριμαία), και παρουσιάζονται οι κοινές πολιτιστικές ελληνικές εθνικές διεργασίες.

Κάθε μία από τις ενότητες του δεύτερου μέρους συνοδεύεται από το κεφάλαιο «Άνθρωποι και Μοίρες», όπου παρέχονται βιογραφικά στοιχεία για τους συμμετέχοντες στην Ελληνική Αναγέννηση στη Μαριούπολη και στο Ντονμπάς. Πολλές μορφές του ελληνισμού δεν τους θυμούνται πια. Για πολλές δεκαετίες, τη μνήμη τους προσεκτικά σβήστηκε και η ιστορία της δεκαετίας του 1930 παραποιήθηκε. Όλα αυτά έγιναν σε μια προσπάθεια να δημιουργηθεί ένας “σοβιετικός άνθρωπος” – που δεν θυμάται τη συγγένεια, δεν αισθάνεται έλξη για τον γενέθλιο πολιτισμό του και τελικά μετατρέπετε σε προϊόν ενός ισχυρού ιδεολογικού συστήματος.

Το καθήκον της Μνήμης

Η ιστορική μνήμη των Ελλήνων της Μαριούπολης της δεκαετίας του 1930 έπρεπε να αποκατασταθεί σπιθαμή προς σπιθαμή και να εντοπιστούν όλα τα θραύσματα. Η διατήρηση σχεδόν καθενός από αυτά είναι μια καταπληκτική και ευτυχισμένη εμπειρία. Δεν είναι μυστικό ότι μετά τον λιμό του 1932-1933 και την «ελληνική επιχείρηση» του NKVD της ΕΣΣΔ το 1937-1938, το ένστικτο της αυτοσυντήρησης υπαγόρευε σε κάθε επιζώντα Έλληνα ένα αξίωμα: πρέπει κανείς να επιβιώσει και για να επιβιώσει, πρέπει να ΞΕΧΑΣΕΙ. Ο λαός άρχισε να υπάρχει από καθαρή πλάκα, πάνω στην οποία τα ελληνικά γράμματα θα μπορούσαν και πάλι να γίνουν καταδίκη.

Συνεργάτες της σύνταξης του «Κολεχτιβιστή» το 1936

Προς μεγάλη ερευνητική μας χαρά, στη Μαριούπολη και σε πολλά ελληνικά χωριά της περιοχής, έμειναν οι απόγονοι των συμμετεχόντων και των συγχρόνων των πολύπλοκων εσωτερικών πολιτικών διεργασιών της προπολεμικής δεκαετίας. Παρά τις απαγορεύσεις και το ένστικτο της αυτοσυντήρησης, κάποιοι από αυτούς διατηρούσαν φωτογραφίες, επιστολές, τετράδια μαθητών, ήδη δυσανάγνωστα έγγραφα και …μνήμη. Τα μετέφεραν στον νέο αιώνα και τα μοιράστηκαν με τους συντάκτες του έργου, σαν να είχαν πάρει αυτοί πλέον τη σκυτάλη. Τώρα που το βιβλίο γράφτηκε και εκδόθηκε, οι συγγραφείς παραδίδουν τη σκυτάλη της Μνήμης στους σεβαστούς αναγνώστες.

Το βιβλίο δημιουργήθηκε σε ενεργή συνεργασία με ιστορικούς, φιλολόγους, ντόπιους ιστορικούς και πατριώτες της Ουκρανίας, της Ελλάδας, της Ρωσίας, της Κύπρου. Δεν θα μπορούσε να γεννηθεί αν δεν υπήρχε το διαρκές ενδιαφέρον για το έργο της Πρεσβείας της Ελλάδος στην Ουκρανία εκπροσωπούμενη από τον Έκτακτο και Πληρεξούσιο Πρέσβη της Ελλάδας στην Ουκρανία (2013 – 2016) Βασίλη Παπαδόπουλο και την οικονομική βοήθεια του Δημήτρη Μπακόλα. Τεράστια συμβολή στην υλοποίηση του έργου είχε το Ελληνικό Ίδρυμα Πολιτισμού Α.Γ. Λεβέντης (Ίδρυμα Α. Γ. Λεβέντη, Λευκωσία, διευθυντής – Καθηγητής Χαράλαμπος Μπακιρτζής.

* Η Έλενα Ουζμπέκ, εκ των συγγραφέων του έργου, μένει στο πολιορκημένο Χάρκοβο.

Πηγή: CNNGreece

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Το Φεστιβάλ Ελληνικού Κινηματογράφου επιστρέφει στην Καμπέρα
Το Φεστιβάλ Ελληνικού Κινηματογράφου επιστρέφει και φέτος στις κινηματογραφικές αίθουσες της Καμπέρας, σύμφωνα με σχετικό ανακοινωθέν. Η πρωτοβουλία υλοποιείται σε συνεργασία του Ελληνικού Φεστιβάλ Σίδνεϊ με την Ελληνική Λέσχη Καμπέρας. Συγκεκριμένα, το κοινό της Καμπέρας θα έχει την ευκαιρία να ...
Greek to Me – Ελληνικά για Μένα: Πρόγραμμα εξ αποστάσεως διδασκαλίας της ελληνικής γλώσσας
Μετά από μια πετυχημένη πιλοτική εφαρμογή το περασμένο έτος, το Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας διευρύνει την εξ αποστάσεως διδασκαλία της ελληνικής μέσω του προγράμματος «Greek to Me – Ελληνικά για Μένα»! Για το ακαδημαϊκό έτος 2025-2026 θα προσφέρονται μαθήματα επιπέδων Α1-Β1 σε ενήλικες και εφήβους (13-...
Πραγματοποιήθηκε στην Καστοριά η μεγάλη συνάντηση των Παμμακεδονικών Ενώσεων
Στον αύλειο χώρο του Μουσείου Μακεδονικού Αγώνα στην Καστοριά, πραγματοποιήθηκε η μεγάλη συνάντηση των Παμμακεδονικών Ενώσεων, με τη συμμετοχή πλήθους ομογενών, κυρίως καταγόμενων από τη Βόρειο Ελλάδα. Η εκδήλωση, όπως αναφέρεται στη σχετική ανακοίνωση, είχε στόχο να τιμήσει τους ήρωες του Μακεδονικού Αγών...
Στήριξη στις προσπάθειες επανέναρξης συνομιλιών από το Παγκόσμιο Συνέδριο Κυπρίων της Διασποράς
 Τη στήριξή τους στις προσπάθειες επανέναρξης των συνομιλιών για λύση Διζωνικής Δικοινοτικής Ομοσπονδίας, αλλά και την εφαρμογή των ψηφισμάτων του ΟΗΕ για το Κυπριακό ζήτησαν οι Απόδημοι στο Παγκόσμιο Συνέδριο Κυπρίων της Διασποράς την Τρίτη, 26 Αυγούστου 2025, στέλνοντας ηχηρό μήνυμα συνέχισης του αγώνα απ...
Φιλοσοφικό Καφενείο Μελβούρνης: Διάλεξη και συζήτηση για την «Πολιτεία» του Πλάτωνα
Την τακτική μηνιαία του συνάντηση διοργανώνει το Φιλοσοφικό Καφενείο Μελβούρνης, η οποία είναι αφιερωμένη στο αριστούργημα της αρχαίας ελληνικής σκέψης, την «Πολιτεία» του Πλάτωνα. Η συνάντηση θα λάβει χώρα την Τρίτη, 2 Σεπτεμβρίου 2025 και ώρα 15.30 –18.00, στην αίθουσα της Παλλακωνικής Αδελφότητας (253 Al...
Δωρεά πυροσβεστικού εξοπλισμού από το Μόναχο στην Πυροσβεστική Υπηρεσία Έβρου – Μήνυμα ενότητας και αλληλεγγύης
Πυροσβεστικό τεχνικό εξοπλισμό όπως και κράνη, μπότες και μπουφάν πυρόσβεσης, περιλαμβάνονται , μεταξύ άλλων, στη δωρεά προς την Πυροσβεστική Υπηρεσία Έβρου, από την Πυροσβεστική Υπηρεσία του Αεροδρομίου Μονάχου Γερμανίας, με την διαδικασία παράδοσης - παραλαβής του πυροσβεστικού εξοπλισμού να πραγματο...