Το να μην κατάγεσαι από τον τόπο στον οποίον ζεις και εργάζεσαι δημιουργεί μια απόσταση από τα κακώς κείμενα αυτού του τόπου και σου δίνει κίνητρα για να είσαι πιο δημιουργικός και να επικεντρώνεσαι απερίσπαστα σε αυτά που θέλεις κι επιλέγεις, αναφέρει στη συνέντευξή του στη Φωνή της Ελλάδας ο Γιώργος Καλλής, καθηγητής πολιτικής οικολογίας και οικολογικών οικονομικών στο Αυτόνομο Πανεπιστήμιο της Βαρκελώνης, περιγράφοντας την δική του εμπειρία ζωής στο εξωτερικό.
Η άλλη όψη του νομίσματος, βέβαια, είναι ότι τελικά δεν νιώθεις να έχεις ρίζες κάπου, «για αυτό και εκτιμώ ιδιαίτερα φίλους και γνωστούς που αποφασίζουν να γυρίσουν πίσω και να δημιουργήσουν ό,τι καλύτερο μπορούν στον δικό τους τόπο», συμπληρώνει και σχολιάζει ότι ο ίδιος παρόλο που ζει εδώ και δεκατρία χρόνια στην Βαρκελώνη δεν έχει αναπτύξει αίσθημα εντοπιότητας.
Ο Γιώργος Καλλής έχει σπουδές στα Πανεπιστήμια Imperial College, Berkeley, Barcelona Graduate School of Economics και διδακτορικό από το τμήμα περιβάλλοντος του Πανεπιστημίου του Αιγαίου. Η έρευνα του επικεντρώνεται στο ζήτημα των ορίων στην ανάπτυξη και στο “στοίχημα” της αποανάπτυξης.
Πρόσφατα έργα του το “The case for degrowth” (Polity Press, 2021) και “Limits” (Stanford University Press, 2019, υπό μετάφραση στα ελληνικά από τις Πανεπιστημιακές εκδόσεις Κρήτης).
Στην ερώτηση τι είναι η αποανάπτυξη, μας απαντά ότι πρόκειται για μια κριτική στην κυρίαρχη ιδέα, «στην θρησκεία της εποχής μας», που είναι η ιδέα της διαρκούς οικονομικής ανάπτυξης. Στο νέο του βιβλίο “Limits” προσεγγίζει αυτήν την οπτική από φιλοσοφική κυρίως πλευρά. «Η ιδέα είναι ότι δεν χρειαζόμαστε όλο και περισσότερα, αλλά λίγα και καλά. Χρειάζεται να επικεντρώσουμε στο ευ ζην, σε αυτά που πραγματικά χρειαζόμαστε για να είμαστε ευτυχείς», αναφέρει χαρακτηριστικά.
Οι θεωρητικές βάσεις της προσέγγισης αυτής βρίσκονται, μεταξύ άλλων, στον Αριστοτέλη και στον Κορνήλιο Καστοριάδη αλλά έχουν και μια ισχυρή οικολογική διάσταση «καθώς βλέπουμε πως, αν συνεχίσει να ισχύει το παρόν μοντέλο οικονομικής ανάπτυξης σε λίγα χρόνια η κατάσταση στον πλανήτη θα είναι αβίωτη».
«Η μηχανή που βάλαμε μπροστά μεταπολεμικά με την ταχύτατη και αλόγιστη χρήση των ορυκτών καυσίμων, μας έχει οδηγήσει στο να διαλύουμε, στο να καταστρέφουμε κυριολεκτικά την ισορροπία του κλίματος. Σε κοινωνικό επίπεδο, διαπιστώνουμε πως η υπόσχεση για συνεχή καλυτέρευση των υλικών όρων ζωής δεν εκπληρώνεται για τις νέες γενιές που βλέπουν να χειροτερεύουν οι δικές τους συνθήκες ζωής σε σχέση με τους γονείς τους», σημειώνει ο Έλληνας ερευνητής.
Η πανδημία είναι ένα μάθημα που μπορούμε να πάρουμε για να δώσουμε βάση στις επιστημονικές προβλέψεις και να αντιληφθούμε την σημασία της επερχόμενης κλιματικής αλλαγής, τονίζει.
Στην ερώτηση ποια είναι αυτή τη στιγμή η αποτύπωση του προτάγματος της αποανάπτυξης τόσο σε ακαδημαϊκό όσο και σε πολιτικό επίπεδο, μας απαντά ότι σε ακαδημαϊκό επίπεδο, υπάρχει σημαντική εξέλιξη καθώς τα τελευταία χρόνια βλέπουμε όλο και περισσότερες μελέτες να γίνονται μέσα από αυτό το πρίσμα.
Αντιθέτως, σε πολιτικό επίπεδο, ελάχιστα, κυρίως πράσινα κόμματα και οικολογικές οργανώσεις απηχούν τις ιδέες της αποανάπτυξης που, σύμφωνα με τον Γιώργο Καλλή, πρέπει να προβάλλονται στη βάση του τι έχουμε να κερδίσουμε από μια τέτοια αλλαγή (ευ ζην, καλύτερες ανθρώπινες σχέσεις, κ.λπ.) και όχι του τι έχουμε να «χάσουμε» (μια άνευ ορίων συνεχιζόμενη αύξηση παραγωγής και κατανάλωσης).
Ακούστε ολόκληρη τη συνέντευξη στο ηχητικό της ανάρτησης.
Φούλη Ζαβιτσάνου