Στην πέμπτη απο μια σειρά εκπομπών που είναι αφιερωμένες στην ιστορία της Ελληνικής Διασποράς, ο καθηγητής της Ελληνικής ιστορίας, συγγραφέας και ερευνητής Αναστάσιος Τάμης απο την Μελβούρνη της Αυστραλίας κάνει ένα οδοιπορικό στην ιστορία της ελληνικής μετανάστευσης στην Ωκεανία και ειδικότερα στην Αυστραλία στην εκπομπή «Η Παγκόσμια Φωνή μας» στη Φωνή της Ελλάδος και στους Δημήτρη Κοντογιάννη και Πέτρο Δίπλα.
Η μετανάστευση των Ελλήνων στην Αυστραλία χωρίζεται σε τρείς περιόδους με βάση τις καταγεγραμμένες πηγές. Η 1η φάση είναι απο το 1850-1852 μέχρι το 2ο Παγκόσμιο Πόλεμο. Η 2η φάση της μετανάστευσης ξεκινάει απο το 1945-46, εντείνεται με την διακρατική συμφωνία του 1952 και αρχίζει να φθίνει απο το 1975 μέχρι το 1979. Την περίοδο 1980-81 μέχρι και το 2008, δεν φεύγουν μετανάστες απο την Ελλάδα αλλά έρχονται. Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία, 135 χιλ. Έλληνες της Αυστραλίας επιστρέφουν στην πατρίδα την περίοδο 1979-2009 για εγκατάσταση εκ των οποίων 20-25 χιλ. είναι συνταξιούχοι. Πρόκειται για την δεύτερη μεγαλύτερη έξοδο Αυστραλών πολιτών προς άλλη χώρα μετά την Βρετανία. Η τρίτη μεγαλύτερη αυστραλιανή διασπορά ήταν των ΗΠΑ σύμφωνα με τον καθηγητή.
Η τρίτη φάση της ελληνικής μετανάστευσης εξελίσσεται την περίοδο 2010-2020. Κάπου 80 με 85 χιλ. απο τις 135 χιλ. επιστρέφουν στην Αυστραλία ενω προστίθενται κάπου 9 χιλ. νέοι, μορφωμένοι οικονομικοί μετανάστες προς την Αυστραλία και την Ν. Ζηλανδία. Η επιστροφή τους συνδυάζεται με αναγέννηση της ελληνικής γλώσσας.
Οι συνθήκες είναι τελείως διαφορετικές σε σύγκριση με εκείνες που συνάντησαν οι προπολεμικοί μετανάστες που ήταν νέοι άνδρες, ανειδίκευτοι χωρίς παιδεία. ¨Ηταν κυρίως νησιώτες όπως Ιθακήσιοι (Μελβούρνη), Κυθήριοι (Συδνευ, Κουινσλανδη), Σάμιοι, Λέσβιοι, Κρήτες, απο το νησί της ¨Ανδρου και τις Κυκλάδες και τα Δωδεκάνησα μετά την ενσωμάτωσή τους στην Ελλάδα. Επίσης, Μακεδόνες απο την Φλώρινα, την Κοζάνη και την Καστοριά και λίγοι Αρκάδες και Μεσσήνιοι.
Τα 2/3 των προπολεμικών μεταναστών επέστρεψαν στην Ελλάδα για να λάβουν μέρος στους Βαλκανικούς Πολέμους και τον 1ο Παγκόσμιο Πόλεμο και να βρούν νύφες. Η μετανάστευση προπολεμικά και στο μεσοπόλεμο ήταν περιπετειώδης και οι συνθήκες διαβίωσης δύσκολες. Αν οι μετανάστες τα πήγαιναν καλά οικονομικά έφερναν συγγενείς απο το χωριό τους. ¨Ενα άλλο χαρακτηριστικό της εποχής ήταν η έλλειψη ιερέων. Ο πρώτος ιερέας ήλθε στην Αδελαίδα το 1934. Απο το 1892 μέχρι το 1940, Ρώσοι ιερείς συλλειτουργούσαν σε ελληνικές εκκλησίες. Το 1898 εγκαινιάσθηκε ο πρώτος Ναός της Αγίας Τριάδας στο Σύδνευ και το 1900 του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου στη Μελβούρνη.
¨Ολοι αυτοί, όπως κι οι Ιταλοί με τους Μαλτέζους, βρέθηκαν αντιμέτωποι με τον ρατσισμό και την ξενοφοβία. Δεν έτρωγαν κεφτέδες για να μην μυρίζουν κρεμμύδι και άλλα φαγητά με σκόρδο καθώς τους αποκαλούσαν “The Garlic Greeks”. Ο τρόπος συμπεριφοράς των Αυστραλών απέναντι στους ¨Ελληνες και στους Ιταλούς ήταν βάρβαρος πριν 100 χρόνια πρόσθεσε ο κ. Τάμης.
Ο κ. Τάμης γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη το 1947 και μετανάστευσε στην Αυστραλία τον Ιούνιο του 1971. Δίδαξε στα Πανεπιστήμια Monash, Melbourne και La Trobe της Μελβούρνης. Εξελέγη Πρόεδρος του Τμήματος Ελληνικών Σπουδών του Πανεπιστημίου La Trobe της Μελβούρνης (1992-1997), ιδρυτικός Διευθυντής του Εθνικού Κέντρου Ελληνικών Μελετών και Έρευνας του Πανεπιστημίου La Trobe [ΕΚΕΜΕ] (1997-2006), ιδρυτής και Διευθυντής των Αρχείων Δαρδάλλη της Ελληνικής Διασποράς (1992-2006) και ιδρυτικός Πρόεδρος του Αυστραλιανού Ινστιτούτου Μακεδονικών Σπουδών (1986-2006). Κατά τη διάρκεια της θητείας του, ως διευθυντού, το ΕΚΕΜΕ αναπτύχθηκε και συμπεριέλαβε τα Αρχεία της Ελληνικής Διασποράς, το Ινστιτούτο Κυπριακών Μελετών, το Ινστιτούτο Ποντιακών και λοιπών Μικρασιατικών Μελετών, το Ινστιτούτο Κοινοτικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης, την Ελληνική και Βαλκάνια Βιβλιοθήκη, το Κέντρο Προβολής και Διάδοσης της Ελληνικής Γλώσσας και το Μουσείο Ελληνικής Μετανάστευσης και Εποίκισης. Τα τελευταία 20 χρόνια εξέδωσε 15 μονογραφίες, επιμελήθηκε εννέα βιβλία και συνέγραψε πάνω από 100 κεφάλαια και άρθρα σε έγκριτα περιοδικά και βιβλία στην Ευρώπη, Αυστραλία κι Αμερική. Δημοσίευσε άρθρα σε βιβλία και επιστημονικά περιοδικά με θέματα την κυπριακή και ελληνική μετανάστευση, την έξοδο των Ελλήνων στις υπερπόντιες χώρες κ.λπ.