Ανάκτηση κωδικού

Γράψε το email σου και θα σου στείλουμε ένα link με οδηγίες για την ανάκτηση τού κωδικού σου.

ΤΩΡΑ ΠΑΙΖΕΙ 05:00 - 06:00
Τα Πρόσωπα της Εβδομάδας
Μίνα Ράλλη
ΕΠΟΜΕΝΟ 06:00 - 08:00
Η Ελληνική Παραδοσιακή Μουσική
Μαρία Κουτσιμπύρη
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ Η ΦΩΝΗ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ

Η οικουμενική διάσταση του έργου της Άλκης Ζέη

Η Άλκη Ζέη είναι μία από τους λιγοστούς πολυμεταφρασμένους Έλληνες συγγραφείς. Ο μακρύς κατάλογος με τις ξένες εκδόσεις των βιβλίων της είναι εντυπωσιακός για το πλήθος χωρών και γλωσσών που εμφανίζει. Το πιο σπουδαίο ωστόσο είναι ο θαυμασμός που το έργο της συγκεντρώνει εκτός Ελλάδας, αποκτώντας χάρη σ’ αυτό οικουμενική διάσταση.

Η περιπέτεια της μετάφρασης και έκδοσης ενός βιβλίου σε ξένη χώρα, ειδικά όταν πρόκειται για βιβλίο γραμμένο σε περιορισμένα ομιλούμενη γλώσσα όπως τα ελληνικά, είναι μια επίπονη, μακρόχρονη και συχνά απογοητευτική διαδικασία. Η επιτυχημένη έκβαση είναι τις περισσότερες φορές θέμα ευνοϊκής χρονικής συγκυρίας και κατάλληλων διασυνδέσεων. Αυτό δεν μειώνει φυσικά καθόλου την αξία του βιβλίου, γιατί πάντα προϋπόθεση για την εκδοτική απόφαση είναι η ποιότητα του έργου και, βέβαια, θα κριθεί από τον ένα και μοναδικό κριτή, το ντόπιο αναγνωστικό κοινό.

Είναι η περίπτωση του έργου της Άλκης Ζέη, της οποίας τα βιβλία άρχισαν να μεταφράζονται από το τέλος της δεκαετίας του ’60 και εξακολουθούν μέχρι σήμερα να κινούν το ξένο εκδοτικό ενδιαφέρον, είτε πρόκειται για τα πιο πρόσφατα, είτε για τα πιο παλιά έργα της. Το γεγονός ότι η ίδια πέρασε από την Ιταλία, έζησε για μεγάλο διάστημα στη Μόσχα και στη συνέχεια στο Παρίσι, καθώς και το ότι ανήκε σε ένα κύκλο ενεργών Ελλήνων διανοούμενων που απολάμβανε συμπάθεια λόγω της πολιτικής της κατάστασης της χώρας εκείνη την εποχή, συνέβαλαν στο να μεταφραστούν τα πρώτα της βιβλία, «Το καπλάνι της βιτρίνας» και «Ο μεγάλος περίπατος του Πέτρου», στα αγγλικά και να κυκλοφορήσουν στην Αμερική. Αυτό αποτέλεσε το εναρκτήριο λάκτισμα για την μετέπειτα κυκλοφορία τους σε όλο τον κόσμο.

«Το καπλάνι της βιτρίνας» επιβάλλεται να εξεταστεί σαν ιδιαίτερη περίπτωση, επειδή ακριβώς η διεθνής του πορεία το αναδεικνύει ανάμεσα στα διαχρονικά βιβλία. Μετά την αγγλική του μετάφραση ακολούθησαν άλλες 35 ξένες εκδόσεις σε όλες σχεδόν τις γνωστές γλώσσες (γαλλικά, ιταλικά, γερμανικά, ισπανικά, σουηδικά, νορβηγικά, δανέζικα, φινλανδικά, εσθονικά, αρμένικα, ρωσικά, βουλγαρικά, αλβανικά, αραβικά, γιαπωνέζικα, κορεάτικα, τουρκικά) και πολλές επανεκδόσεις, μερικές από τις οποίες πραγματοποιήθηκαν πολύ πρόσφατα.

Κάποιες περιπτώσεις χωρών είναι μάλιστα αξιομνημόνευτες για την έμφαση που έδωσαν στο βιβλίο. Στην Ιταλία «Το καπλάνι της βιτρίνας» χρησιμοποιήθηκε σε όλη τη διάρκεια της δεκαετίας του ’90 σαν σχολικό βιβλίο λογοτεχνίας. Στην Κούβα πρωτοεκδόθηκε το 1985 και μεταφέρθηκε σε τηλεοπτική σειρά, ενώ το 2007 έγινε νέα έκδοσή του. Στη Γαλλία, όπου γενικά το έργο της Άλκης Ζέη κατέχει περίοπτη θέση, «Το καπλάνι της βιτρίνας» έχει καταταχθεί ανάμεσα στα σπουδαιότερα βιβλία του 20ου αιώνα για παιδιά.

Η Άλκη Ζέη είχε δεχτεί επίσης πολυάριθμες και σημαντικές διακρίσεις στο εξωτερικό. Χαρακτηριστικά στη Γαλλία, το βιβλίο «Η Κωνσταντίνα και οι αράχνες της» απέσπασε το 2005 το Βραβείο των βιβλιοφάγων και «Ο ψεύτης παππούς» διακρίθηκε το 2010 με το Βραβείο Νέων Ευρωπαίων.

Το 2002 της δόθηκε το Βραβείο Acerbi στην Ιταλία για την «Αρραβωνιαστικιά του Αχιλλέα», επίσης ένα βραβείο αναγνωστών, ενώ το 2007 η εξαίρετη αγγλική μετάφραση του John Thornley  για την Κωνσταντίνα («Tina’s web», εκδόσεις Aurora Press) βρέθηκε στη μικρή λίστα για το Marsh Award, βραβείο μεταφρασμένης νεανικής λογοτεχνίας στην Αγγλία.

Τον Σεπτέμβριο του 2015 τιμήθηκε από τη Γαλλία με τον τίτλο του Ταξιάρχη του Τάγματος των Τεχνών και των Γραμμάτων (Commandeur de l’Ordre des Arts et des Lettres) ενώ στις ΗΠΑ με το Βραβείο Mildred L. Batchelder.

Εντός επικράτειας, η Άλκη Ζέη τιμήθηκε το 2010 με το βραβείο της Ακαδημίας Αθηνών για το σύνολο του έργου της και το 2014 αναγορεύτηκε σε επίτιμη διδάκτορα του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Το 2015 αναγορεύτηκε επίτιμη διδάκτωρ Ανθρωπιστικών και Κοινωνικών Επιστημών στο Πανεπιστήμιο Πατρών.

Η ιστορία της Ελλάδας, ο καμβάς των έργων της Ζέη, ξεπερνάει τα εθνικά όρια και γίνεται παγκόσμια, επειδή οι σελίδες των βιβλίων της είναι γεμάτες ανθρώπινα συναισθήματα, ειλικρινή και ανατρεπτική ματιά σε ό,τι συμβαίνει τριγύρω, χιούμορ και αισιοδοξία. Είναι αυτό λοιπόν που δίνει την οικουμενική διάσταση στα έργα της και μιλάει στις καρδιές όλων των ανθρώπων ανεξαρτήτως εθνικότητας.

 

Βασισμένο στο άρθρο της Αγγελικής Βουλουμάνου (περιοδικό Διαβάζω τεύχος 528 Απρίλιος 2012)

Προσαρμογή – επιμέλεια: Φούλη Ζαβιτσάνου

 

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

O Αλέξανδρος Καμπουράκης στους «Λαΐκούς Δρόμους» | 24.11.2024, 14:00
Την Κυριακή 24 Νοεμβρίου, στην εκπομπή ''Λαϊκοί δρόμοι'' με την Έλενα Φαληρέα, (14:00-16:00 ώρα Ελλάδας) είναι καλεσμένος στο στούντιο της «Φωνής της Ελλάδας» ο εξαιρετικά ταλαντούχος μουσικός και συνθέτης της νεότερης γενιάς, Αλέξανδρος Καμπουράκης. Αφορμή για αυτή τη συνάντηση είναι η κυκλοφορία του τρίτου του προ...
Ο Σταύρος Ζαφειρίoυ και η Βιολέτα Ίκαρη επισκέπτονται την «Δική μας Πόλη» | 24.11.2024, 12:00-14:00
Την Κυριακή, 24 Νοεμβρίου, το πρώτο μέρος της εκπομπής «Η Δική μας Πόλη» (12:00-13:00) είναι αφιερωμένο στον Σταύρο Ζαφειρίου. Ο σημαντικός και πολυμεταφρασμένος ποιητής έχει λάβει το κρατικό βραβείο ποίησης για το έργο του «Πράσινος ουρανός, μπλε χορτάρι», έχει υπάρξει υποψήφιος τρεις φορές για ...
Η σκηνοθέτης και ηθοποιός Αναστασία Ρεβή στην εκπομπή «Έλληνες του Κόσμου – Η Ελλάδα στο Ηνωμένο Βασίλειο» | 24.11.2024, 10:00
Την Κυριακή 24 Νοεμβρίου 2024, στις 10:00 ώρα Ελλάδας, η εκπομπή «Οι Έλληνες του κόσμου – Η Ελλάδα στο Ηνωμένο Βασίλειο» με την Eliana Nunes φιλοξενεί την Αναστασία Ρεβή, σκηνοθέτη, ηθοποιό και Καλλιτεχνική Διευθύντρια της βραβευμένης διεθνούς θεατρικής ομάδας Theatre Lab Company, με έδρα το Λονδίνο. Η Α...
Στη Βιέννη ταξιδεύει το ντοκιμαντέρ του Βασίλη Λουλέ “Φιλιά εις τα παιδιά”
To Filmarchiv Austria, σε συνεργασία με την Ελληνική Πρεσβεία στη Βιέννη, παρουσιάζει το συγκλονιστικό ντοκιμαντέρ «Φιλιά εις τα παιδιά» του Βασίλη Λουλέ, στο METRO Kino, την Τρίτη 26 Νοεμβρίου 2024, στις 7:00 μ.μ. Οι ταινίες του Βασίλη Λουλέ έχουν κερδίσει πολλά βραβεία σε φεστιβάλ, έχουν προβληθε...
Θησαυροί από τη Διάπλαση των Παίδων του Γ. Ξενόπουλου: “Τα αρκουδάκια πρόσκοποι”(Μέρος Α’) | 23.11.2024, 17:00
Το διήγημα «Τα αρκουδάκια πρόσκοποι» από τη θρυλική σειρά παιδικών διηγημάτων «Θησαυροί από τη Διάπλαση των Παίδων» του Γρηγορίου Ξενόπουλου παρουσιάζεται αυτό το Σάββατο 23.11.2024, στις 17.00 με 18.00 ώρα Ελλάδας, από την εκπομπή «Διηγήσεις – Ιστορίες και παραμύθια για μικρά και μεγάλα παιδιά» στη συχνότητα της «Φωνής της Ελλάδας». Μικροί και μεγάλοι, συντονιστείτε μαζί μας στο παγκόσμιο ραδιόφωνο της ΕΡΤ! Επιμέλεια-παρουσίαση: Μαρία Καραγιαννάκη-Ιωνά